„Набран на Ѓурѓовден, штити до Митровден“: Моќта на здравецот во македонската традиција што не смее да се заборави
Здравецот не е само растение. Тоа е силен симбол, наследство, и природен заштитник што не смееме да го заборавиме. А кога е набран со љубов на Ѓурѓовден – неговата моќ станува благослов за целата година.
Во македонската народна традиција, здравецот – симболот на животот, здравјето и семејната среќа – има посебна моќ ако се набере на Ѓурѓовден, уште пред изгрејсонце, додека на лисјата сè уште лежи росата.
Се верува дека таа ѓурѓовденска роса е полна со „ѕвездена влага“, што ѝ ја дава на билката заштитната сила да чува домови од несреќи и болести до есен, до Митровден.
Advertisement
Здравецот во Македонија е познат како билка на животот и обновата. Присутен е на крштевки, свадби, слави, посни и празнични трпези, па дури и на погреби – како симбол на вечноста. Но, според народното верување, најмоќниот здравец е оној набран на Ѓурѓовден, и тоа од жени што стануваат рано наутро, пред изгрејсонце, за да го соберат додека е обвиен во магична роса.
Ѓурѓовденската роса – симбол на нов живот
Во народната меморија, росата на Ѓурѓовден не е само влага – таа е симбол на будењето, новиот почеток и божествената енергија на природата.
Се верува дека растенијата, особено здравецот, ја впиваат таа сила, што ги прави лековити и заштитнички. Собраниот здравец потоа се суши, се чува на таван или над влезната врата и се користи во најразлични ритуали – од кадење до чаеви и бањање на децата.
Advertisement
Каде се бере здравецот во Македонија?
Здравецот може да се најде на ливади, крај потоци, под сенки од стари дрвја, и покрај камени огради. Најчесто расте во Пелагонија, Поречието, Охридско и Струшко, Преспа и околината на Кратово и Делчево. Жените од селата и ден-денес го берат и го чуваат во платнени вреќи, како семеен аманет.
Како се користи?
– За чај: две-три свежи или суви гранчиња здравец се преливаат со врела вода и се оставаат поклопени 10 минути. Се пие за смирување, за регулирање на срцев ритам, за подобрување на расположението и лекување на блага депресија.
– За ритуали: се става под перница за заштита од кошмари, се вметнува во бањи за бебиња, или се остава над вратата за благослов.
– Во домовите: се чува во икона или се става над прагот, како заштитник од „лоши очи“ и несреќи.
Здравецот не е само растение. Тоа е силен симбол, наследство, и природен заштитник што не смееме да го заборавиме. А кога е набран со љубов на Ѓурѓовден – неговата моќ станува благослов за целата година.
