Праведницата Света Варвара се родила во третиот век во градот Илиопол Феникиски, кој се наоѓал на територијата на денешна Сирија (според други извори – во Никомедија, Турција). Нејзиниот татко, богат аристократ Диоскор, рано останал вдовец и бил многу приврзан кон ќерка си.
Девојчето брзо растело, а набргу блиските сфатиле дека таа ќе стане необично убава девојка. За да ја заштити од искушенија и озборувања, ја сокрил од туѓите очи, затворајќи ја во осамена кула далеку од градот. Единствените што можеле да ѝ се приближат биле нејзините учители – философи.
Во изолацијата, Варвара многу размислувала за светот кој ја опкружувал, восхитувајќи се на неговата хармонија и величественост.
Еден ден, таа се запрашала – како можело да настане нешто толку сложено и урамнотежено? Конечно, девојката дошла до заклучок дека идолите, на кои се поклонувале нејзиниот татко и учителите, не се способни да ја создадат Вселената – тоа може да го стори само семоќниот Бог. Тогаш младата убавица одлучила да го посвети својот живот на спознавање на вистинскиот Господ.
А во тоа време, славата за убавината, шармот и умот на Варвара се проширила низ целата земја. Кај Диоскор почнале да доаѓаат благородници и трговци, барајќи ја раката на неговата ќерка, но таа им ја одбила дури и на најугледните луѓе.
Таткото помислил дека осаменоста влијаела врз нејзиниот карактер и ѝ дозволил да излегува во градот. За време на една прошетка, таа сретнала христијански проповедници, чие учење за милосрдието, духовната еднаквост и љубовта кон ближните длабоко ја трогнало младата девојка. Затоа, штом во Илиопол пристигнал свештеник, таа примила крштение.
Житието на Варвара-маченица раскажува за чудата што ѝ се случиле. Еднаш, во отсуство на татко ѝ, девојката го променила планот на бањата што се градела на имотот, наредувајќи да се направат три прозорци – симбол на божествената светлина на Троицата. На ѕидот, мудрата подвижничка го врежала знакот на Распетието, а кога првпат влегла во зградата, на камениот под останал отпечатокот од нејзината нога. Набрзо од тоа место извирал извор со лековита вода.
Кога се вратил дома, Диоскор многу се изненадил од случувањата. Тој побарал од ќерка си објаснување, а младата христијанка се осмелила да му го открие своето верување. Но нејзината исповед не наишла на разбирање – татко ѝ се разлутил и тргнал по неа со меч, сакајќи да ја казни „отпадничката“.
Бегајќи од смртната опасност, праведницата истрчала од градот и се скрила во пештера на планината, но нејзиното засолниште го издал пастир кој ги терал овците покрај пештерата. Денес, на тоа место е издигната величествена црква посветена на светата великомаченичка Варвара.
Диоскор ја извлекол ќерка си од засолништето, ја претепал и ја вратил во имотот. Таму праведничката била затворена и долго оставена без храна, со цел да ја натераат да се откаже од Исус, но нејзината вера останала непоколеблива.
Тогаш татко ѝ ја предал на градскиот управник Мартијан. Тој наредил нови мачења – ја бичувале со камшици од воловска кожа, ја удирале со чекани, ја гореле со оган, а крвавите рани ѝ ги триеле со груба козја ткаенина.
Казната ја набљудувала и пријателката на Варвара – храбрaта Јулијанија. Не издржувајќи го страшното мачење, христијанката почнала да ги укорува мачителите, заканувајќи им се со Божјиот суд. Веднаш ја фатиле и неа и ја подложиле на истите измачувања.
Но одеднаш над праведничките се појавила чудесна светлина – тоа бил ангел кој ги покрил нивните тела со облеки од сончеви зраци. Овој момент на духовен триумф често бил опишуван од уметниците. Исплашени од ова чудо, Диоскор и Мартијан ги обезглавиле праведничките, но Божјата одмазда не доцнела – по една година, и двајцата биле убиени од гром.
Првично, телото на светицата се наоѓало во Константинопол. Но во 1108 година, нејзините мошти биле пренесени во Украина. Според преданието, нив ги донела принцезата Варвара, ќерка на Алексеј Комнин. Откако се омажила за киевскиот кнез Светополк Изјаславич, тој наредил да се изгради црква во чест на моштите. Во 1935 година, по уништувањето на храмот од страна на болшевиците, светите мошти биле пренесени во друга црква во Киев, таканаречената Андреевска црква, а во 1960-тите биле пренесени во Владимирскиот собор. Таму моштите се чуваат и денес.
Почитувањето на праведничката – обичаи и традиции
Првите споменувања за Света Варвара датираат од VII-IX век – нејзината приказна е опишана во „Мартирологот“ (збирка на религиозни текстови за маченици) од Симеон Метафраст. Од таму е преземен и денот на нејзиниот спомен: 17 декември (според стариот календар – 4 декември).
Во христијанските земји, овој датум се сметал за женски празник. Девојките подготвувале погачи со мак, а исто така, тајно кршеле гранчиња од вишна и ги ставале во вода. Доколку пупките се раззеленеле до Божиќ, тоа значело дека младата девојка ќе се подготвува за скоро венчавање.
Постоеле и други верувања поврзани со празникот:
- Ако на дрвјата се спуштела светла слана, тоа предвидувало богат род на овошје.
- Безоблачното небо со светли ѕвезди значело студена зима.
- Ако преку ден луѓето забележеле јато врапчиња што гласно чурликаат на дрвјата, се очекувало затоплување на времето.
Света Варвара великомаченица: во што помага праведничката?
Светата подвижничка штити од ненадејна смрт, спречува насилство и принуда. Таа ги штити луѓето од бури, природни катастрофи и пожари.
Покрај тоа, како Божја угодничка, ги ублажува гневот и навредите, утешува во тажни и тешки моменти, исцелува женски болести и ги поддржува трудниците, родилките и младите мајки.
Освен тоа, таа е заштитничка и на алпинистите, рударите и градинарите.
Молитва на Света Варвара
Света славна и воспевана великомаченице Христова Варваро!
Денес Ти се поклонувам и Ти се молам, спомнувајќи си за Твоите маченички страдања. Го прославувам Христа, Кој Ти подари не само да веруваш во Него, туку и да страдаш заради Него.
Те молим Тебе, нашата застапничке на нашите желби: моли се со мене и за мене пред Милостивиот Бог, за да ме чуе и да ми подари се’ што ми е потребно за спасение и за живот. Да ми подари мирна, безболна и христијанска смрт, причестувајќи ме со Светите Тајни.
Моли Го Господа за сите оние кои во секое место и во секоја мака имаат потреба од Неговата љубов и помош.
По Неговата милост и Твоето застапништво, да бидеме здрави со душата и телото, прославувајќи Го Бога, најсветиот меѓу Своите светии, Кој секогаш ни ја подава Својата помош, сега и секогаш и во вечни векови. Амин.
