Божиќниот пост – еден од четирите долги пости на православната црква, започнува денес, на 28 ноември и трае до Рождеството Христово, кое се празнува на 7 јануари. Овој период на подготовка за еден од главните христијански празници е придружен со строги правила на исхрана и духовни практики. Во овој напис ќе разгледаме кои производи се дозволени, а кои се забранети во овој период, и ќе се запознаеме со традициите и забраните поврзани со Божиќниот пост.
Што може да се јаде?
За разлика од Великиот (Велигденскиот) пост, Божиќниот пост е помалку строг, но сепак има свои ограничувања. Дозволените производи зависат од денот во неделата:
- Понеделник, среда, петок – денови на сирово јадење. Тоа значи дека е дозволено да се јаде храна без термичка обработка: сирови зеленчуци, овошје, ореви, леб, мед. Може да се пие вода и компоти.
- Вторник, четврток – дозволена е готвена храна, но пожелно е да е подготвена без масло. Може да се готват супи, каши, да се динстаат зеленчуци, да се подготвуваат јадења од житни култури.
- Сабота и недела – се дозволени топли јадења со растително масло. Во овие денови може да се користи масло за подготовка на храна, а исто така е дозволена риба.
- Риба – е дозволена во определени денови, како сабота, недела и некои празници што паѓаат во периодот на постот. На пример, рибни јадења може да се јадат на денот на Воведувањето на Пресветата Богородица (4 декември).
- Морски плодови – ракчиња, школки, лигњи и други морски плодови се сметаат за допустливи во вторник, четврток, сабота и недела, бидејќи не се сметаат за месо.
- Зеленчуци, овошје, печурки, житарици – основа на исхраната во постот. Овие производи се богати со витамини и минерали, што помага да се одржи здравјето и енергијата.
Што не се смее да се јаде?
Забранети производи се оние кои содржат животински масти и протеини:
- Месо и живина – целосно се исклучуваат од исхраната за време на целиот период на постот.
- Млечни производи – млеко, сирење, кашкавал, павлака и други млечни производи исто така се забранети.
- Јајца – сите видови јајца, вклучувајќи јајца од кокошка, препелица и тн., не се јадат за време на постот.
- Алкохол – жестоки алкохолни пијалаци се строго забранети. Меѓутоа, виното е дозволено во мали количини во сабота и недела, како и на празнични денови.
Традиции и обичаи
Рождественскиот (Божиќниот) пост – не претставува само ограничување во исхраната, туку е и време на духовно очистување и подготовка за празникот Рождество Христово (Божиќ). Еве неколку традиции поврзани со овој период:
- Духовна подготовка. Постот е време на засилена молитва, посетување на богослужби и литургии, читање на Светото Писмо. Верниците се стремат да се исчистат од гревовите и да се подготват за средба со Бога.
- Хуманитарност. Во време на постот е обичај да се помага на оние што имаат потреба од помош, да се прават добри дела и да се споделува она од што повеќе се има. Ова може да биде помош за сиромашните, донации за хуманитарни цели или учество во волонтерски активности.
- Семејни традиции. Многу семејства го „држат“ постат заедно, подготвувајќи едноставни и вкусни јадења од дозволените производи. Ова помага во зајакнување на семејните врски и меѓусебното разбирање.
- Подготовка за Божиќ. Во последните денови пред празникот, верниците го украсуваат домот, подготвуваат подароци и планираат празнична трпеза. Важно е да се запамети дека најважното во овој период не се материјалните добра, туку духовната состојба.
Забрани
Покрај ограничувањата во исхраната, постојат и други забрани поврзани со Божиќниот пост:
- Забави и веселби. Во овој период се препорачува да се избегнуваат бучни забави, за да се фокусирате на духовниот живот.
- Злоба и гнев. Постот е време за простување на навредите и помирување со ближните. Треба да се избегнуваат конфликти, расправии и негативни емоции.
- Пушење и консумирање алкохол. Иако алкохолот е делумно дозволен (чаша вино во сабота и недела), неговото злоупотребување не е пожелно. Пушењето исто така се смета за непожелно во овој период.
- Свадби и венчавки. Пожелно е да не се организираа во периодот на постот, па затоа е подобро да се одложат овие настани за друг период.
