Житие, чуда и молитва на Свети Николај – „Брза помош“ меѓу светителите
Веќе повеќе од илјада и петстотини години тој останува брз помошник, односно Брза помош меѓу светителите, за сите што му се обраќаат во молитва. Приказните за неговата помош сочинуваат обемна литература, а љубовта кон него од православните верници сè повеќе расте.
Николај Мирликиски Чудотворец е светител кој особено е почитуван од православните верници, се смета за брз помошник во разни животни тешкотии и опасности.
Свети Николај е роден во Мала Азија кон крајот на 3-тиот век. Уште од детството се одликувал со длабока религиозност, поради што неговиот чичко, епископот на градот Патара, го приближил кон себе и уште како млад го ракоположил за свештеник.
По смртта на родителите, свети Николај наследил големо богатство, кое почнал да го дели на сиромашните. Тој се трудел да им помага на луѓето тајно, за да не му се заблагодаруваат.
Николај и трговецот кој имал грешна мисла
Во тоа време, во градот Патара живеел еден богат трговец кој имал три ќерки. Но, кога ќерките пораснале, трговецот целосно осиромашил. Тогаш му дошла на ум грешна идеја: да ја искористи убавината на своите ќерки за да обезбеди средства за живот и храна.
Свети Николај дознал за ова и решил да ги спаси неговите ќерки од срам. Ноќе, кога никој не гледал, се приближил до куќата на трговецот и фрлил низ прозорецот кесичка со златни монети.
Трговецот, наоѓајќи ги парите, радосен ја омажил својата најстара ќерка, давајќи ѝ добар мираз. По кратко време, свети Николај му фрлил втора кесичка со злато, што било доволно за мираз на втората ќерка, и таа исто така се омажила.
Кога свети Николај ја фрлил третата кесичка со злато за најмладата ќерка, трговецот го причекал и го препознал. Паднал на колена пред свети Николај, благодарејќи му со солзи за спасот на неговото семејство од страшен грев и срам.
По свадбите на ќерките, трговецот почнал да се моли на Бога и така повторно му тргнала трговската работа. Но овојпат, самиот почнал да им помага на луѓето, следејќи го примерот на својот добротвор.
Свети Николај сакал да ги посети светите места и со таа цел се качил на брод во Патара кој пловел кон Палестина.
Патувањето било мирно, но светиот човек по божествено откровение предвидел дека ќе дојде бура и ги предупредил своите сопатници.
Навистина, наскоро избувнала силна бура, и бродот станал беспомошна играчка на разбеснетите бранови. Знаејќи дека свети Николај е свештеник, сите го молеле да се моли за спасение. По неговите молитви, ветрот брзо се смирил, и настанала голема тишина.
Сепак, еден од морнарите бил исфрлен од брановите од јарболот на палубата и починал на самото место. Тогаш свети Николај, со својата молитва, го воскреснал.
Откако се поклонил на светите места, свети Николај сакал да се повлече во пустина и да го помине животот далеку од луѓето. Но, тоа не било во согласност со Божјата волја, бидејќи Бог го определил за подвигот на добар пастир. Светиот човек слушнал глас кој му заповедал да се врати на татковината и да им служи на луѓето.
Бог ќе ни прати епископ
Не сакајќи да живее во град каде што луѓето го познавале и го фалеле, Николај отишол во блискиот град Мира, главен град на Ликијската област, каде што се наоѓала епископската катедра. Свети Николај се населил во Мира како сиромашен човек. Го сакал храмот и секојдневно доаѓал да се моли веднаш штом се отворале црковните врати.
Во тоа време, епископот на градот Мира починал, и епископите од соседните епархии се собрале за да изберат негов наследник. Не можеле да се согласат за кандидатот сѐ додека еден од нив не предложил: „Господ Бог Сам ќе ни го покаже Својот избор. Да се молиме, да постиме и да чекаме Божјо упатство.“
Навистина, на најстариот меѓу епископите Бог му открил дека личноста која прва ќе влезе во храмот треба да стане епископ. Тој им го раскажал ова на своите браќа (по религија) и пред утринската служба застанал на влезот од храмот, чекајќи го Божјиот избраник. Свети Николај, според својот обичај, прв стигнал на молитва. Кога влегол во храмот, епископот го запрел и го прашал: „Како се викаш?“ – „Николај“ – кротко му одговорил.
„Следи ме,“ му рекол епископот. И го фатил Николај за рака, го вовел во храмот и објавил дека тој ќе биде ракоположен за епископ на градот Мира.
Свети Николај се плашел да прифати толку висок и свет чин, но морал да се покори на волјата на епископите и на народот.
Откако станал епископ, Николај си рекол: „Досега можев да живеам за себе и за спасение на мојата душа, но отсега секој миг од мојот живот мора да биде посветен на другите.“
И навистина, заборавајќи на себе, свети Николај им ги отворил вратите на сите и станал татко за сираците и сиромашните, заштитник на навредените и добротвор за сите.
Според описите на неговите современици, тој бил кроток и полн со добрина, носел наједноставна облека, јадел посна храна и тоа само еднаш на ден, навечер.
Денови во затвор
Во времето на прогоните против Црквата за време на императорот Диоклецијан (284–305 година), свети Николај бил ставен во затвор. Дури и таму, заборавајќи на себе, со своите зборови и пример, ги охрабрувал страдалниците.
Сепак, Господ не му пресудил да умре како маченик. Новиот цар Константин покажал благонаклонетост кон христијаните и им дал право јавно да ја исповедаат својата вера. Така, свети Николај можел да се врати кај своите браќа.
Чудата на Свети Николај
Тешко е да се опишат сите случаи на неговата помош и чудата што ги извршил. Еднаш, во Ликијската земја настанал глад. Свети Николај му се појавил на сон на еден трговец кој натоварувал жито во својот брод во Италија, му дал златни монети во рака и му заповедал да отплови во градот Мира, во Ликија.
Кога се разбудил и ги нашол златните монети во раката, трговецот се исплашил и не се осмелил да ја прекрши волјата на светиот. Го донел житото во гладната земја и им раскажал на жителите за чудесното видение што го натерало да отплови кај нив.
Во тоа време, во многу цркви настанале големи немири поради аријанската ерес, која го негирала Божественото на Господ Исус Христос. За да ја умири Црквата, императорот Константин Велики свикал Вселенски собор, кој се одржал во градот Никеја во 325 година.
Меѓу присутните епископи бил и свети Николај Мирликиски. Соборот ја осудил аријанската ерес и го составил Символот на верата, во кој со прецизни зборови ја изложил православната вера во Господ Исус Христос како Единороден Син Божји, кој ја има истата суштина како и Бог Отецот.
За време на дебатите, слушајќи ги богохулните зборови на Ариј, свети Николај толку се разгневил што јавно го удрил по лицето. Поради нарушување на редот, Соборот го лишил свети Николај од епископскиот чин. Меѓутоа, набрзо потоа, неколку епископи имале видение во кое го виделе Господ Исус Христос како му го предава Евангелието на свети Николај, а Пресвета Богородица како му го враќа омофорот. Епископите разбрале колку аријанската ерес е штетна за Бога и го вратиле свети Николај на неговото епископско место.
Од житието на свети Николај е познато дека еднаш царот по лажно обвинение осудил тројца војводи на смрт. Сеќавајќи се на чудата на свети Николај, тие му ја упатиле својата молба да се застапи за нив. Откако се помолил, светителот му се јавил на царот во сон и му наредил да ги ослободи своите верни слуги, заканувајќи му се со казна ако тоа не го направи.
„Кој си ти,“ го прашал царот, „што се осмелуваш да бараш од мене?“
„Јас сум Николај, архиепископ на градот Мира,“ му одговорил светителот. Без да се осмели да ја прекрши наредбата, царот внимателно го разгледал случајот и со соодветна чест ги ослободил војводите.
Еднаш, брод пловел од Египет за Либија. Настанала страшна бура, и бродот почнал да тоне. Некои луѓе се сетиле на свети Николај и во молитва ја побарале неговата помош. И ете, тие го виделе како светиот им се приближува по разбеснетото море, се качува на бродот и го презема кормилото во свои раце. Бурата стивнала, и бродот безбедно стигнал до пристаништето.
Помош и по смртта
Свети Николај починал во длабока старост во средината на 4 век, но по неговата смрт помошта што ја пружал не престанала, туку дури се зголемила.
Веќе повеќе од илјада и петстотини години тој останува брз помошник, односно Брза помош меѓу светителите, за сите што му се обраќаат во молитва. Приказните за неговата помош сочинуваат обемна литература, а љубовта кон него од православните верници сè повеќе расте.
Во 1087 година, кога Сарацените ја разориле Ликијската област, свети Николај му се јавил на еден побожен свештеник во градот Бари (во Италија) и му наредил неговите мошти да се пренесат во тој град. Неговата заповед брзо била исполнета, и оттогаш неговите мошти лежат во храмот во градот Бари.
По неговата смрт, моштите на светителот почнале да излеваат миро, кое има лековити својства и помогнало многу луѓе да се излечат од тешки болести.
Молитва на Свети Николај
О, голем угоднику Божји, свети отец Николај!
Ти на земјата беше пример на милосрдие и сочувство, а сега, пред Божјиот престол, се молиш за сите што ти се обраќаат со вера и надеж.
Погледни на мене (Вашето име или името на болниот), светителе Божји, во оваа тешка состојба. Помоли се до Господа Седржителот, да ја испрати Својата милост, да ги зајакне телесните сили, да исцели од болестите и да дарува здравје за многу години.
Ти, брз помошник на сите што се во маки и жалости, покажи ја својата помош и на мене, недостојниот Божји слуга. Зајакни ја мојата вера, утеши го моето срце и подари мир на мојата душа.
Верувам во твојата сила пред Бога, свети отец Николај, и со покајание и надеж ти се обраќам: моли го Господа, да исцели и да помогне во часот на мака.
Амин.