Збогум мачни диети – новите лекови за слабеење го освојуваат светот, еве колку ќе чинат и како делуваат

Светската здравствена организација (СЗО) подготвува историска промена во пристапот кон дебелината. Според доверливи извори на агенцијата Ројтерс, СЗО во август ќе објави прва официјална препорака за употреба на лекови за слабеење како дел од стандардниот третман на дебелина кај возрасни.

Се работи за препарати кои веќе ја менуваат сликата на модерната медицина – Ozempic, Wegovy (производ на Novo Nordisk) и Zepbound (новитет од Eli Lilly).

Овие лекови, досега достапни главно во САД, Велика Британија и Германија, се покажаа како исклучително ефикасни – клиничките испитувања покажале дека пациентите можат да изгубат 15 до 20% од телесната тежина, што е речиси незамисливо со класични диети.

Колку ќе чинат?

Во моментов, терапијата со овие лекови надминува 1.000 долари месечно во САД, а цените во Европа се исто така високи, особено ако не се покриени од државно или приватно осигурување.

Поради тоа, СЗО повикува на стратегии за проширување на пристапноста – особено во земјите со низок и среден приход, каде што живеат околу 70% од сите луѓе со дебелина во светот.

Како делуваат лековите за слабеење?

Сите споменати лекови се т.н. GLP-1 рецепторски агонисти. Тие го имитираат хормонот GLP-1, кој природно се лачи од цревата по јадење и делува врз центарот за ситост во мозокот. Ефектите од лековите се тројни:

– Го забавуваат празнењето на желудникот, поради што храната останува подолго време и се чувствува ситост

– Го намалуваат апетитот, па луѓето јадат помалку без да чувствуваат глад

– Го зголемуваат лачењето на инсулин, што помага во контролирањето на шеќерот во крвта – особено важно за луѓе со дијабетес тип 2

Лековите се даваат еднаш неделно, со поткожна инјекција во стомакот, бутот или надлактицата. Терапијата обично започнува со ниска доза која постепено се зголемува.

Кои се придобивките?

Пациентите не само што губат тежина, туку имаат подобрување на крвниот притисок, нивото на холестерол и гликемискиот профил. Исто така, се намалува ризикот од кардиоваскуларни болести и се олеснуваат симптомите на метаболен синдром.

Но, не е сè идеално – еве ги ризиците:

– Гастроинтестинални проблеми: мачнина, повраќање, надуеност и дијареја, особено во првите недели

– Панкреатитис и проблеми со жолчната кеса: се јавуваат поретко, но може да бидат сериозни

– Проблеми со бубрезите или дехидратација ако не се следи добро хидратацијата

– Можна психолошка зависност од самата терапија, особено кај луѓе кои се борат со нарушувања во исхраната.

Поради тоа, лековите не се „чудотворни инјекции“, туку бараат строго следење од ендокринолог или дијабетолог, редовни контроли на крв, ултразвук на органи, прилагодена исхрана и физичка активност.

Што се менува во индустријата?

Големите синџири за брза храна веќе се прилагодуваат. Во Велика Британија, акциите на McDonald’s паднаа за 17% минатата година, а компаниите како Nestlé и Mondelez инвестираат во нови производи: мали оброци, богати со протеини, витамини и нискокалорични формули. Светот не се откажува од храна – но се насочува кон помалку, но поквалитетно.

Лековите за слабеење носат големо ветување – не само за поубав изглед, туку за вистинско подобрување на здравјето. Но, цената, ризиците и потребата од медицинска грижа значат дека тие не се замена за здрав животен стил, туку алатка која треба мудро да се користи.

Дали и Македонија ќе ги прифати овие терапии – останува да видиме. Но едно е јасно: вревата околу слабеењето никогаш не била погласна, а решенијата – подостапни.