Славска погача мека како памук, рецепт стар со векови – се верува дека за Петковден штити од болести и несреќи

На крајот на октомври, кога есента ја наросува земјата со златни нијанси, православните христијани го чествуваа празникот на Света Петка. Овој ден, 27 октомври, не е само верски празник, туку и мост меѓу минатото и сегашноста, каде што традициите се преплетуваат со вербата во чуда и заштита.

Во македонската традиција, Света Петка е симбол на чистота, плодност и семејна хармонија. Според народните верувања, таа е заштитничка на жените, децата и домашното огниште, а нејзиниот празник означува премин од топлите есенски денови кон студената зима.

Семејствата се собираат околу масата, а во центарот на прославата стои обредниот леб – славската погача.

Овој рецепт, стар со векови, кој се пренесува од мајка на ќерка, потекнува од црковните традиции. Во минатото, жените го меселе со раце, додека кажувале молитви, верувајќи дека така во него се вложува благослов за здравје и изобилство. Според преданијата, за време на османлиското ропство, погачата била начин да се сочува верата, тајно се месела во домовите, а потоа се делела со сиромашните, во духот на Света Петка, која помагала на сиромашните и напуштените.

Денес, иако модерниот живот е многу побрз, оваа погача останува начин да се сочува автентичната македонска култура.

Погачата е лесна за подготовка, но бара трпение и љубов. Може да го испечете во недела, пред празникот или на самиот ден, и да го однесете во црква за благослов.

Состојки (за погача за 8-10 лица):

1 кг пченично брашно (тип 550, најдобро домашно мелено за автентичен вкус)

50 г свеж квасец (или 7 г сув квасец)

500 мл топло млеко (или вода за посна варијанта)

100 г шеќер (за слатка нота)

100 г путер (или 5 лажици маслиново масло за посна варијанта)

2 јајца (плус едно за мачкање)

1 лажичка сол

1 ванилин шеќер или кора од лимон за арома

Убаво е, но не мора: 50 г суво грозје или ореви за полнење.

Начин на подготовка:

Во сад, измешајте го квасецот со 100 мл топло млеко и 1 лажичка шеќер. Покријте го и оставете го да стаса 10-15 минути на топло место, додека не се појави пена.

Во голем сад, просејте го брашното и додадете сол. Направете дупка во средината и истурете го активираниот квасец. Постепено додавајте го преостаналото топло млеко, шеќерот, путерот (стопен) и јајцата. Мешајте со дрвена лажица, а потоа со раце барем 10 минути, додека тестото да стане мазно и еластично. Ако е лепливо, додадете малку брашно, но не претерувајте. Тестото мора да „дише“. Оваа фаза е клучна: во старите домаќинства, жените го меселе додека пееле молитви за Света Петка, верувајќи дека на тој начин рацете пренесуваат благослов.

Формирајте го тестото во топка, покријте го со влажна крпа и оставете го да стаса на топло место околу 1-1,5 часа, додека не се удвои во волумен. По стасувањето, поделете го тестото на два дела: еден поголем за основата и помал за врвот. Тестото поделете го во круг со дијаметар од 30 см и дебелина од 2 см. Ставете го во плех обложен со хартија за печење. Од помалиот дел, направете плетенка или украс во форма на крст – симбол на верата. Ако сакате, во средината додадете го полнењето со суво грозје или со ореви (симбол на плодност). Оставете го повторно да стаса 30 минути.

Загрејте ја рерната на 180 степени Целзиусови. Премачкајте ја погачата со жолчка од јајце за да добие златен сјај. Печете 30-40 минути, додека да порумени. Извадете ја од рерна и покријте ја со чиста крпа, така станува помека.  Пред сечење/послужување, може да ја попрската со светена вода.