Како се „читаат“ резултатите од крвна слика – специјалист објаснува што значат кратениките и кога има место за грижа

Специјалистот по медицинска биохемија објаснува како се читаат резултатите од крвната слика, што значат кратенките и вредностите на леукоцитите, еритроцитите и тромбоцитите.

Лекар може да даде упат да се направи комплетна крвна слика кога детето или возрасна личност покажуваат симптоми кои можат да укажуваат на проблеми со крвните клетки, односно при состојби како што се хроничен умор, слабост, инфекции, воспаленија, модринки или крвавење.

Крвната слика се прави и за да се оцени општото здравје на пациентот.

Д-р Мартин Ивановски, специјалист по медицинска биохемија, нагласува дека пациентите никогаш не треба сами да ги толкуваат резултатите или сами да си пропишуваат терапија. Само лекар знае како да ги протолкува резултатите во соодветен контекст. Сепак, корисно е да се знае што значат кратенките на листата со резултати.

Земaње на примерок крв

Примерокот се зема најчесто од вена на раката, а кај новороденчињата се зема и од петата. Понекогаш се користи и капиларна крв од прст. Откако се земе примерокот, анализата се врши според тоа што треба да се испита.

„Анализата обично се прави со автоматизиран инструмент наречен хематолошки бројач, кој ја мери бројноста и различните параметри на клетките присутни во крвта“, објаснува д-р Ивановски.

Три главни групи клетки во крвната слика

Леукоцити (бели крвни зрнца) – се определува нивниот број и диференцијална слика.

Еритроцити (црвени крвни зрнца) – се мери бројот на еритроцити, хемоглобин, хематокрит и индекси:

MCV – просечен волумен на еритроцитите

MCH – просечна содржина на хемоглобин во еритроцит

MCHC – просечна концентрација на хемоглобин

RDW – распределба на еритроцитите

Понекогаш се мерат и ретикулоцити.

Тромбоцити (крвни плочки) – се определува бројот на тромбоцити, а понекогаш се мерат и:

MPV – просечен волумен на тромбоцитите

PDW – распределба на тромбоцитите

„Значајни абнормалности во една или повеќе групи клетки можат да укажуваат на одредени здравствени состојби. Во такви случаи, обично се прават дополнителни тестови за да се утврди причината за абнормалните резултати“, вели д-р Ивановски.

Главни параметри на крвната слика

Крвната слика е важен тест за оценка на здравјето. Толкувањето на резултатите и вредностите на референца помага да се интерпретира состојбата на организмот, но секогаш треба да се консултира лекар за точна анализа и совет за третман.

Бели крвни зрнца (леукоцити)

Вредности кај возрасни: 4.000-11.000/µL

Функција: Ги штитат организмот од инфекции и воспаленија.

Зголемен број може да укажува на инфекција или воспаление, додека намален број значи намалена способност на организмот да се брани.

Црвени крвни зрнца (еритроцити)

Вредности кај мажи: 4,6–6,2 милиони/µL

Вредности кај жени: 4,2–5,4 милиони/µL

Намален број може да укажува на анемија, додека зголемен број може да е последица на дехидратација или други состојби.

Хемоглобин (Hb)

Мажи: 13,5-18 g/dL

Жени: 1-16 g/dL

Ниски вредности укажуваат на анемија, додека високи вредности можат да се поврзат со дехидратација.

Хематокрит (Hct)

Мажи: 40-54%

Жени: 38-47%

Пониски вредности – анемија; повисоки вредности – дехидратација или полицитемија.

Среден волумен на еритроцитите (MCV)

Нормално: 80-100 fL

Ниско MCV – микроцитоза (често кај недостаток на железо)
Високо MCV – макроцитоза (често кај недостаток на витамин B12 или фолати)

Средна содржина на хемоглобин во еритроцитите (MCH)

Нормално: 26-32 pg

Ниски вредности – недостаток на железо
Високи вредности – недостаток на витамин B12 или фолати

Средна концентрација на хемоглобин во еритроцитите (MCHC)

Нормално: 32-36%

Ниски вредности – хипохромна анемија
Високи вредности – наследна сфероцитоза

Тромбоцити (плазма)

Нормално: 150.000-450.000/µL

Намален број – ризик од крварење
Зголемен број – воспаление или ризик од тромбоза

Формула на белите крвни зрнца 

Неутрофили: 40-70%

Лимфоцити: 20-40%

Моноцити: 2-8%

Еозинофили: 1-4%

Базофили: 0-1%

Зголемени неутрофили – бактеријска инфекција
Зголемени лимфоцити – вирусна инфекција

Кога да се консултира лекар

При симптоми како замор, треска, ненадејни модринки или крварење. Кога резултатите се надвор од нормалните граници. При конзумирање на лекови или третмани кои можат да влијаат на крвните параметри (хемотерапија, имуносупресивни терапии).