Исплива необичниот разговор на Благоја Грујовски со „ЧетГПТ“ – пејачот ги изненади сите со муабетот

Нашиот познат фолк-пејач Благоја Грујовски, неодамна на својот Фејсбук сподели објава со која предизвика бројни реакции.

Имено, тој реагираше во врска со енормното загадување со кое во последно време се соочуваат граѓаните на Скопје, но и со проблемот воопшто со справувањето со отпад во цела Македонија.

И како што вели на крајот од својата реакција, во Македонија целиот отпад оди во депонија, а општините увезуваат турбо-фолк.

Фејсбук/ Благоја Грујовски

Тој најпрво сподели и неколку одговори што ги добил од „ЧетГпт“ во врска со тоа како развиените земји се справуваат со отпад, па оваа негова објава би била интересна и за одговорните во нашите општини, посебно за идните грдоначалници.

Неговата цела објава ви ја пренесуваме во целост:

Фејсбук/ Благоја Грујовски

Како е во други цивилизирани светови? Да видиме што вели chatgpt.

Како се управува отпадот во Шведска

1. Рециклирање и повторна употреба

• Шведска има висока стапка на рециклирање (повеќе од 45% од отпадот се рециклира).
• Граѓаните дома селектираат: хартија, стакло, пластика, метал, батерии, електроника.
• Има „пунктови за поврат“ (return stations) насекаде.

2. Инсинерација со енергија (Waste-to-Energy)

• Околу 50% од отпадот што не може да се рециклира се согорува во современи постројки.
• Од тоа се произведува топлинска енергија за далечинско греење (district heating) и електрична енергија.
• Благодарение на ова, цели градови се греат со отпад наместо со нафта или гас.

3. Минимално депонирање

• На депонии завршува помалку од 1% од отпадот.
• Тоа е една од најниските стапки во светот.

4. Увоз на отпад

• Интересно е што Шведска дури увезува отпад од други земји (како Норвешка), за да ги одржи во работа своите енергетски постројки.

5. Филозофија „циркуларна економија“

• Владата и општините многу вложуваат во намалување на отпадот уште од изворот (дизајн на производи, поправка, повторна употреба).

Германија

• Една од водечките земји во управување со отпад.
• Забрането е депонирање на необработен отпад (од 2005).
• Систем „Grüner Punkt“ (Зелената точка) → производителите плаќаат за амбалажа, а граѓаните ја селектираат.
• Стапка на рециклирање е меѓу највисоките во светот (~65%).
• Останатиот отпад оди во инсинерација со енергија.
• Депонирање → под 1%.

Во Швајцарија слично на Германија, речиси нема депонирање.

• ~50% од отпадот се рециклира.
• Останатото се согорува во модерни инсинератори, кои даваат енергија за топлина и струја.
• Швајцарија има и строг систем „плати колку фрлаш“ (Pay-as-you-throw): ѓубрето во специјални вреќи што се плаќаат → тоа ги тера луѓето повеќе да рециклираат.

Како се управува отпадот во Сингапур

1. Инсинерација (палење со контрола)

• Повеќе од 90% од отпадот се носи во големи постројки за инсинерација (во градот има 4 такви центри).
• Отпадот се согорува на високи температури → се намалува обемот за околу 90%.
• При тоа се создава електрична енергија која се користи за дел од градот.

2. Остатоци од согорување (ashes)

• Пепелта што останува (околу 10% од почетниот волумен) се транспортира со бродови на островот Семакоу (Semakau Landfill).
• Таму има специјално изградена депонија во море (со бариери за да не загадува).

3. Рециклирање

• Сингапур има систем за собирање хартија, метал, пластика и стакло.
• Стапката на рециклирање е околу 60%.

4. Органски отпад и компостирање

• Дел од органскиот отпад (храна, зеленчук) се компостира или се користи за производство на биогас.

5. Филозофија „Zero Waste“

• Владата има стратегија „Towards Zero Waste“ → да се намали потребата за нови депонии, бидејќи земјата е мала и нема простор.

Во Македонија целиот отпад оди на депонија, а општините се занимаваат со увоз на турбо фолк, пишува Грујовски на Фејсбук.